به نقل از «ایسنا»

«چراغ برات» آیینی برای گرامیداشت از میان رفتگان در خراسان

تاریخ انتشار: ۱۱ اسفند ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۷۲۴۰۹۱۳

ایسنا/خراسان رضوی اهالی خراسان به سه شب قبل از فرا رسیدن نیمه شعبان، «شب‌های برات» یا «شب‌های چراغ برات» می‌گویند. در این ایام مردم بر مزار رفتگان خود شمع می‌افروزند و برای شادی روحشان دعا می‌خوانند.

شیعیان دست استجابت به‌ سوی امام عصر(عج) دراز کرده و از او می‌خواهند تا به لطف و بخشش شفیع مردگان آنان در بارگاه الهی شود.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

شاید دعا و راز و نیاز همان اعتباری است که شفاعت و آمرزش را در پی دارد و از این رو نام این شب‌ها را چراغ برات گذاشته‌اند.

ابوریحان بیرونی، دانشمند بزرگ ایرانی، در مورد چراغ برات گفته است که «سیزدهم، چهاردهم و پانزدهم ماه شعبان ایام‌البیض نام دارد و شب پانزدهم ماه، شب بزرگی است که به آن لیله‌البرات می‌گویند. عوام بر این عقیده‌اند که در این شب‌ها خداوند چهره کسانی را که در آن سال مقدر است بمیرند به ملک‌الموت نشان می‌دهد».

مردم خراسان ایام برات را روزهایی ویژه به‌شمار می‌آورند که در آن روزها مردگان آزادند و اعمال ما را می‌بینند. زندگان نیز با روشن کردن چراغ انفاق و احسان تلاش می‌کنند تا برات آزادی مردگان‌شان را از آتش دوزخ با توسل به امام عصر(عج) به دست آورند.

یکی دیگر از مراسم‌ها و باورهای شب‌ برات می‌توان به پخت انواع نان‌های سنتی همچون روغن جوشی، کماچ، ساچ، چلبکی و حلوا اشاره کرد. این نان‌ها در میان مردم و کودکان به‌ طور رایگان قبل از غروب توزیع می‌شود.

در برخی از شهرهای خراسان ۱۳ شعبان را برات زندگان و ۱۴ شعبان را برات مردگان می‌دانند. در روز سیزدهم به شکرانه سلامتی خود و خانواده شیرینی و شکلات خیرات می‌کنند و در غروب آن روز هم حلوا و نان‌های سنتی می‌پزند و روز ۱۴ شعبان نیز بر سر قبور نزدیکان رفته و خوراکی خیرات می‌کنند، فاتحه‌خوانی، برات‌خوانی، روضه‌خوانی و قرائت کلام‌الله مجید بر سر قبور رواج دارد و نثار روح از دست رفتگان می‌شود.

برخی از تاریخ پژوهان بر این باورند که رسم چراغ برات پیش از حضور اسلام در فلات ایران با شکلی مشابه وجود داشته است اما با آمدن اسلام به ایران زمین این رسم با آیین‌های اسلامی گره خورده و بدل به یکی از مهم‌ترین باورهای مردم شرق ایران در دوره اسلامی شده است.

از جمله دلایل اهمیت مراسم چراغ برات به لحاظ اعتقادی اینکه گفته شده است. در این ماه امام‌حسین(ع) متولد شده و پیامبر(ص) را بسیار شادمان کرد و دیگر اینکه در روز پانزدهم ماه شعبان پس از ۱۸ ماه، قبله‌گاه مسلمانان از بیت‌المقدس به کعبه تغییر جهت یافته است. همچنین میلاد تنها ذخیره عالم هستی حضرت ولی عصر حضرت صاحب‌الزمان(عج) در روز نیمه شعبان سه‌گانه‌ای از رویدادهای معنوی را در تاریخ رقم زده که بر ارزش‌های فرهنگی و معنوی آیین چراغ برات می‌افزاید و این از جمله خوش‌سلیقگی‌های فرهنگی ما خراسانی‌هاست که در تولید محتوا برای تاریخ در بین دیگر فرهنگ‌ها زبانزدیم.

جدا از این نوع اعتقاد در نزد ما خراسانی‌ها رسم و آیین دیگری نیز وجود دارد به‌نام «روز علفه» که در پیوند ایام چراغ و برات معنا پیدا می‌کند. روز اول نوروز را به نام علفه که به‌معنای آذوقه است. نامگذاری کرده و مردم در این زمان برای مردگان خود خوردنی و آشامیدنی‌هایی متنوع می‌برده و بر سر مزار آن‌ها می‌گذاشته‌اند.

ریشه و فلسفه این کار را هم می‌توان در این دید که ‌چون در هر شهر و روستایی، همیشه افراد فقیری بودند که توانایی فراهم‌کردن خوراکی‌های عید خود را نداشتند، با این رسم، آن‌ها می‌توانستند از آذوقه‌های گذاشته‌شده در قبرستان‌ها استفاده کنند که خراسانی‌ها امروز این سنت را در نیمه‌شعبان به نام چراغ‌برات دارند، اما در تهران و غرب کشور این سنت در جمعه آخر سال کماکان باقی است.

امروزه در خراسان برات را به‌معنی الهام‌ قلبی نیز به کار می‌برند که «برات‌شدن به‌دل» یکی از آن‌هاست. این مفهوم برات را کاملا از معنای مادی آن جدا می‌کند. چیزی که به ‌نظر بر دلالت به شب برات نزدیک‌تر است. بدون تردید و با توجه‌ به منابع تاریخی که در آن بسیار از برات یاد شده است، برات در جغرافیای خراسان بزرگ پیشینه‌ای طولانی دارد.

مشتی از این خروار نمونه «عالم‌آرای عباسی» است که در آن گفته شده است. شاه‌عباس صفوی شب‌های متبرکی را در روضه منوره حضرت رضا(ع) به عبادت می‌گذرانده که یکی از آن‌ها شب برات بوده است. با این همه چراغ براتی که در خراسان برپاست، کمتر برای مردم دیگر نقاط ایران شناخته ‌شده است و اگر هم جایی شب برات را زنده نگه دارند، بسیار کم‌رنگ و ضعیف است و به‌قدر خراسان نیست.

هر سال با فرا رسیدن ایام چراغ برات در مشهد و سایر شهرهای خراسان بزرگ، زائران بسیاری به قصد زیارت رهسپار این منطقه می‌شوند تا هم از جشن‌های نیمه شعبان فیض ببرند و هم برای آمرزش ارواح خویشاوندان خود فاتحه‌خوانی کنند.

انتهای پیام

منبع: ایسنا

کلیدواژه: خراسان آیین چراغ برات مشهد نيمه شعبان استانی اجتماعی استانی اقتصادی استانی فرهنگی و هنری استانی شهرستانها استانی علمی و آموزشی زنجان استانی ورزشی كرمانشاه استانی اجتماعی استانی اقتصادی استانی فرهنگی و هنری استانی شهرستانها نیمه شعبان چراغ برات

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.isna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایسنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۷۲۴۰۹۱۳ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

«تست ژنتیک»، گمشده و چراغ راه ورزش ایران

طرح بزرگ و ویژه آمایش سرزمینی ورزش ایران در حال اجراست و اگر تست ژنتیک نیز در این چارچوب قرار گیرد قطعاً نتایج بهتری خاصل خواهد شد. - اخبار ورزشی -

به گزارش خبرنگار ورزشی خبرگزاری تسنیم، در عصر انقلاب فناوری و ارتباطات همه چیز حتی ورزش به زلف تکنولوژی گره خورده است، بنابراین اگر کشوری ورزش خود را  همگام با علم روز پیش نبرد، با کاهش احتمال موفقیت مواجه می‌شود. برای نمونه در نوزدهمین دوره مسابقات آسیایی، 289 ورزشکار 54 مدال کسب کردند تا تنها 18 درصد کاروان ایران موفق به کسب مدال شوند و در رده هفتم آسیا قرار بگیریم.

این جایگاه در حالی به دست آمد که کشورهایی مانند ازبکستان، چین تایپه، قزاقستان با سرمایه‌گذاری‌ در حوزه ورزش، کار ما  را برای قرار گرفتن در جایگاه بالاتر در رقابت‌های آسیایی، سخت‌تر کرده‌اند. با این مقدمه برای افزایش تعداد مدال‌ها و آمار موفقیت در دوره‌های بعدی مسابقات بین المللی حتماً نیازمند بررسی دوباره هستیم و باید از تکنولوژی و علم روز استفاده کنیم.

* چراغ پرنور در مسیر استعدادیابی

یکی از راه‌های حصول دستاورد مناسب در ورزش، توجه به آغاز راه و مسیر استعدادیابی است. در همین رابطه توجه به تناسب توانایی فیزیکی ورزشکاران نسبت به همان رشته ورزشی اهمیت دارد. برای مثال وقتی فیزیک ورزشکاری مناسب رشته‌ وزنه‌برداری است اگر او را به رشته فوتبال بفرستیم، شانس موفقیت ما نسبت به رقبای بین المللی کاهش پیدا می‌کند چرا که عملاً یکسری محدودیت‌های فیزیکی اولین مانع جدی موفقیت این فرد است. نباید از یاد برد که هر ورزشکاری که در سطوح بین المللی به میدان می‌رود، سال‌ها وقت، هزینه و عمر خود را صرف کرده است. این در حالی است که بررسی تاریخ ورزش ایران نشان می‌دهد محیط زندگی یکی از عوامل تأثیرگذار روی انتخاب ورزشکار برای تعیین رشته ورزشی‌اش است اما اگر بخواهیم اصولی و بر اساس تکنولوژی روز پیش برویم، «تست ژنتیک ویژه ورزش»، چراغ مسیر است.

تحقیقات نشان می‌دهد در کشورهایی مانند انگلیس  و اسپانیا این تست‌ها اجرا می‌شود. اگر چه در انگلیس تست‌ها عمومیت ندارد؛ اما اجرای این تست‌ها بیشتر با محوریت باشگاه‌های لیگ برتری انجام می‌شود. لیورپول و فولام از جمله تیم‌هایی هستند که سابقه اجرای تست‌های ژنتیک را دارند.

* جای خالی تست ژنتیک در آمایش سرزمینی ورزش ایران

طرحی ویژه به نام آمایش سرزمین ورزش ایران توسط وزارت ورزش  در حال انجام است که هدف آن تحقق عدالت ورزشی عنوان شده است. در این طرح بزرگ اقدامات بسیار خوبی صورت گرفته که قطعاً در آینده ورزش ایران تأثیر مثبت خواهد داشت. با این وجود تست ژنتیک در بخش اولیه مطالعات آن گنجانده نشده است. طرح آمایش سرزمین ورزش ایران که احتمالاً تا خرداد ماه سال جاری مصوب می‌شود، با تست ژنتیک، غنا و دقت بیشتری پیدا خواهد کرد. بررسی‌ها نشان می‌دهد یکی از آزمایشگاه‌های زیرمجموعه دانشگاه علوم پزشکی  پیشرفته‌ترین تجهیزات مربوط به این حوزه را در اختیار دارد و در عین حال بخش خصوصی  مشغول فعالیت در این زمینه است.

* قیمت تست ژنتیک ورزشی

در این میان این سؤال ایجاد می‌شود که قیمت تست ژنتیک ورزش چقدر است؟ از قدیم گفته‌اند: «هر چقدر پول بدهید، همانقدر آش می‌خورید.» در تست ژنتیک هم هر چه توقع پاسخ و خروجی دقیق‌تری داشته باشید، باید برای کسب اطلاعات قیمت بیشتری بپردازید. قیمت ساده‌ترین آزمایش‌ها از 4 میلیون تومان آغاز و در حالت تخصصی‌تر تا بیش از 14 میلیون هم به عنوان قیمت پایه دیده می‌شود. بنابراین ممکن است قیمت‌ها بالاتر هم برود! در حال حاضر این تست‌ها بیشتر به صورت شخصی توسط خانواده‌ها اجرا می‌شود و کمتر جایی را پیدا می‌کنید که به صورت سیستماتیک در ورزش ایران تست ژنتیک انجام داده باشند.

* مسیر پیشنهادی برای اجرا تست ژنتیک

بسیاری از استعدادهای موفق ورزش کشور در سطح آموزشگاه‌ها و مدارس شناسایی شدند. طبق سند آمایش و توصیه متخصصان ورزشی- پزشکی می‌توان «تست ژنتیک پایه» را با قیمت کمی اجرا کرد تا دانش آموز علاوه بر تست‌های شنوایی سنجی و... از طریق هیئت پزشکی- ورزشی هم مورد بررسی قرار بگیرند. در سطح ورزش حرفه‌ای هم با تجربه برگرفته شده از باشگاه‌های بین‌المللی، می‌توان بعد از استعدادیابی مربیان، افراد حاضر در تست را مورد بررسی دقیق ژنتیکی قرار داد. برای نمونه در سطح فوتبال نوجوانان ایران 70 استعداد کشف می‌کنیم و در انتخاب نفرات پایانی  تست ژنتیک یکی از نمرات مهم و اولویت‌دار تلقی می‌شود. پرونده‌های تست ژنتیک هم باید در سامانه مبین وزارت ورزش که به صورت تخصصی در حوزه آمایش سرزمین طراحی شده، بارگذاری شود تا استان‌ها، افراد یا فدراسیون‌هایی که تست ژنتیک دقیق‌تری دارند شناسایی شوند و تجربه و روش کاری آن‌ها را به سطح کشور گسترش بدهیم.

این کار اگر چه هزینه بالایی دارد اما اگر می‌خواهیم ورزش ایران در مسیر درست توسعه و پیشرفت قرار بگیرد باید برای آن خرج کرد. نام این کار هزینه نیست بلکه سرمایه‌گذاری برای آینده ورزش ایران است.

انتهای پیام/